ابد و یک روز (3)

به سعید روستایی

حسین شیران

     ارباب نقد- استاد «مسعود فراستی»، در حق فیلم «ابد» گفته‌اند (تفکیک‌ها و تأکیدها از جانب من است):

1- «ابد و یک روز» "بدترین و خطرناک‌ترین" فیلم جشنواره فجر بود؛
2- این فیلم از نظر "هنری" هیچ جایگاهی ندارد، چرا که "سیاهی" در آن موج می‌زند؛
3- از نظر و نگاه "سیاسی" فیلم قابل توجهی است؛
4- در برابر چنین آثاری باید "نقد هنری و فرهنگی و تند" داشت، نه این که "شعار سیاسی" داد؛
5- "نقد درست" را باید از تصویری که فیلم از "جامعۀ‌ ایران" در دنیای غرب می‌سازد دریافت کرد؛
6- اگر این فیلم به "جشنواره‌های خارجی" راه یابد قطعاً "جوایزی" را دریافت خواهد کرد؛
7- نگاه "سیاه‌نمایی و وطن‌فروشی" در آن به‌وفور دیده می‌شود؛
8- دنیای "غرب" به فیلم‌های ما نگاه هنری ندارد؛
8- در جشنواره امسال فیلمی که به عنوان فیلم ملی جایزه گرفت "ضدملی" بود؛
9- این فیلم در ذات خود "وطن‌فروشی و تباهی" دارد؛
10- "هیئت داوران" مبهوت یک "اثر قلابی پایین شهری" شدند؛ و ... (به نقل از سوره سینما)."

     اولاً که خدا را هزار مرتبه شکر، هیئت داوران هیچ همچو ایشان نیندیشیده‌اند و به حق، مزد «ابد» و «درک صحیح» نهفته در آن را کف دست شما و سایر دست‌اندرکاران فیلم بویژه بازیگران توانمندش گذاشته‌اند و بعد، مهم‌تر از آن اینکه شکر خدا ایشان در این میانه و میدان چندان سمت و مسئولیتی نداشته‌اند و ندارند وگرنه با این طرز تفکر خطرناکی که در خود می‌پرورند آن تعداد اندکی که گفتیم «آبرودار» این حوزه‌ هستند را هم به تیغ تیز "کج‌اندیشی" و "وارونه‌بینی‎"شان قلع‌وقمع می‌کردند و به یکباره برهوتی از بی‌بهرگی و بی‌خاصیتی را نصیب هنر و هنرمند این مملکت می‌ساختند!

     البته من اینجا پیش از آنکه به ادامۀ بحث بپردازم لازم می‌دانم نکته‌ای را یادآور شوم و آن اینکه به واقع امر، بنده بالشخصه نه کاری با شخص شخیص ایشان (ارباب نقد) دارم و نه حتی کاری با شخص شما که کارگردان و نویسندۀ این فیلم هستید؛ بحث من اینجا مشخصاً بر سر فیلم «ابد» است که نظر به نوع توجه و موضع‌گیری‌اش در برابر مسائل و وقایع جامعوی بسیار "ارزندۀ"اش یافتم و بعد «نقد» و نظر ایشان به این فیلم است که باز نظر به نوع توجه و موضع‌گیری‌ متفاوتشان در برابر مسائل و وقایع جامعوی بسیار "نابرازندۀ"اش می‌بینم!

     ورود من به این بحث کلاً از منظر «جامعه‌شناسی» و جزئاً از مجرای «جامعه‌شناسی هنر و سینما» است، به این معنا که فیلم سینمایی «ابد و یک روز» را به عنوان یک پدیدۀ هنری به لحاظ تأثیر و تأثری که در جامعه داشته و دارد مورد توجه دارم و در این میان اصلاً به ابعاد هنری و سینمایی آن کاری ندارم وقتی که می‌دانم این یک امر فنی و تخصصی است و من هیچ صلاحیت نظر دادن در خصوص این ابعاد را ندارم. اما اینکه اینجا اینگونه به خود اجازه می‌دهم در خصوص نقد و نظر یک منتقد سینما در خصوص یک فیلم سینمایی نظر بدهم از این باب است که اتفاقاً ایشان هم به هر دلیل به ابعاد درونی و فنی و تخصصی کار نپرداخته‌اند و همچون من بیشتر ابعاد و آثار بیرونی آن را هدف گرفته‌اند. بندبند نقد فوق را اگر که باز مرور کنید رسماً متضمن این گفته‌اش بازخواهید یافت.

     اینک اینجا مسأله اینست: براستی چگونه است که یک موضوع واحد از یک منظر واحد دقیق بازنگریسته می‌شود و دو بازتاب کاملاً متفاوت از آن، و حتی بسی بیش از این، دو بازتاب کاملاً متقابل و متضاد از آن ارائه می‌گردد؟! یکی آن را «خوب» می‌بیند یکی «بد»؟! یکی «خیر» یکی شر و «خطر»؟! یکی «سفید» یکی «سیاه»؟! یکی «غیرسیاسی» یکی کاملاً «سیاسی»؟! یکی «ملی» یکی «ضدملی»؟! یکی «وطن‌دوست» یکی «وطن‌فروش»؟! یکی یک اثر «هنری» یکی یک اثر «قلابی»؟! یکی «بالاشهری» یکی «پایین‌شهری»؟! ...

اینکه چگونه چنین چیزی اتفاق می‌افتد را در بخش بعد بخوانید.

🆔 https://t.me/Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers